Uzay aracı tasarımı üzerine yıllarca çalışmış David Akin isimli bir tasarım mühendisi ve hocası(Doçent), bir dizi uzay aracı tasarım kural ve öğütleri yayınlamıştır. Bu kuralların bazıları uzay araçlarına mahsus olsa da birçoğu genel mühendislik tasarımları için geçerli olduğu için faydalı olacağı kanaatiyle öğrencilerimizle birlikte bunları Türkçe'ye çevirip paylaşıyoruz.
Çeviri Notu(Ç.N.): Olabildiğince orijinal dildeki üslubu değiştirmeden çevirmeye çalıştık. Bu yüzden bazı cümlelerin anlaşılması güç olabilmektedir. Bir iki yerde çeviri notuyla anlatımı kolaylaştırmaya çalıştık.
1) Mühendislik sayılarla yapılır. Sayı içermeyen analiz sadece bir düşüncedir.
2) Bir uzay aracını doğru tasarlamak için sonsuz miktarda çaba gerekir. Onları, bazı şeyler ters gitse de çalışabilecek şekilde tasarlamanın iyi bir fikir olma nedeni budur.
3) Tasarım tekrarlarla iyileştirilen bir süreçtir. Gerekli iyileştirme tekrarı sayısı, yapmış bulunduğunuz sayının bir fazlasıdır. Bu, zamanın her noktasında geçerlidir.
4) En iyi tasarım çabalarınız, nihai tasarımda kaçınılmaz olarak işe yaramaz hale gelecektir. Hayal kırıklığı ile yaşamayı öğrenin.
5) (Miller Kuralı) Üç nokta bir eğri belirler.
(Ç.N: İki nokta bulmakla değişimi doğrusal varsaymamalısınız.)
6) (Mar Kuralı) Kalın bir keçeli kalemle logaritmik-logaritmik eksenlerde çizilirse her şey doğrusaldır.
7) Herhangi bir tasarım çabasının başlangıcında, takım lideri olmayı en çok isteyen kişi muhtemelen bunun için en az kapasiteye sahiptir.
8) Tabiatta optimum hemen her zaman orta bölge civarındadır. Optimumun uç bir noktada olduğu iddialarına güvenmeyin.
9) İhtiyacınız olan tüm bilgilere sahip olmamak, analize başlamamak için asla yeterli bir mazeret değildir.
10) Kesin bilgi yokluğunda tahmin et. Acil durumda öngörüde bulun; ama gerçek sayılar ortaya çıkınca geri dönüp bilgi kirliliğini temizlediğinden emin ol.
11) Bazen, sona kadar ulaşmanın en hızlı yolu her şeyi bir kenara atıp baştan başlamaktır.
12) Doğru çözüm yolu asla tek değildir. Yanlış olanlar ise daima çoktur.
13) Tasarım, uyulması gereken şartları esas alır. Herhangi bir şeyi, uyulması gereken şartların dayattığından azıcık "daha iyi" tasarlamanın bir gerekçesi yoktur.
14) (Edison Kuralı) “Daha iyi”, “iyi”nin düşmanıdır.
15) (Shea Kuralı) Bir tasarımı geliştirme imkânı öncelikle arayüzlerde başlar. Burası ayrıca onu berbat etmek için de başlıca yerdir.
16) Benzer analiz yapmış önceki insanların, çağların bilgeliğine doğrudan bir erişimi yoktu. Bu sebeple onların analizinin sizin analizinizden üstün olduğuna inanmak için bir neden yoktur. Hele onların analizini kendi analiziniz gibi sunmak için hiç bir neden yoktur.
17) Bir analizin yayınlarda görünüyor olmasının, doğru olma olasılığı ile ilişkisi yoktur.
18) Geçmiş deneyim, gerçeklik kontrolü sağlamak için mükemmeldir. Çok fazla gerçeklik ise aslında yapılmaya değecek bir tasarımın önünü baştan kesebilir.
19) Şans, sizin alandaki herkesten daha akıllı olmanıza son derecede karşıdır. Eğer sizin incelemeleriniz, son hızınızın ışık hızının iki katı olduğunu söylüyorsa, tayy-ı mekân makinesi icat etmiş olabilirsiniz; fakat çuvallamış olma ihtimaliniz çok daha yüksektir.
20) Kötü bir tasarım ile iyi bir sunum en nihayetinde bir kenara atılır. İyi bir tasarım ile kötü bir sunum ise derhal bir kenara atılır.
21) Sınıfta duyduğunuz herşeyin yarısı ıvır-zıvırdır. Eğitim, hangi yarısının hangisi olduğunu ayırt etmektir.
22) Şüphe halinde belgeleyin. (Belgeleme gereklilikleri bir programın sona ermesinden kısa bir süre sonra maksimuma ulaşacaktır.)
23) Geliştirdiğiniz zaman planı, size eksiksiz bir iş planı hüsnü kuruntusu verebilir, ta ki müşteriniz onunla karşılaşmadığı için size öfkelenene kadar.
24) Buna "İş Dökümü Yapısı" denmesinin sebebi şudur ki, kalan İş gittikçe büyür ta ki bir Dökülme, bozulma olana kadar, tabii üzerine biraz Yapı takviye edilmedikçe.
25) (Bowden Kuralı) Bir deneme başarısızlığından sonra, başından beri hep ters yönde toleranslarınız olduğunu göstermek üzere daha ince analiz yapmak daima mümkündür.
26) (Montemerlo Kuralı) Hiçbir şeyi aptalca yapma.
27) (Varsi Kuralı) Zaman planları yalnızca bir yönde ilerler.
28) (Ranger Kuralı) Serbest fırlatma diye bir şey yoktur.
(Ç.N: Serbest düşmenin aksi kastediliyor olmalı.)
29) (von Tiesenhausen'in Program Yönetim Kuralı) Son program gerekliliklerinin hassas bir tahminini bulmak için başlangıç anı tahminlerini pi ile çarpın, ve tahmini maliyetteki ondalık noktayı bir sağa kaydırın.
30) (von Tiesenhausen'in Mühendislik Tasarım Kuralı) Eğer yeni bir mühendislik sistem tasarımından maksimum etkiyi almak istiyorsanız çizmeyi öğrenin. Mühendisler daima araçların tasarımını ilk sanatçının tasavvuruna benzeyecek şekilde bitirir.
31) (Mo'nun Evrimsel Gelişim Kuralı) Ardı ardına daha uzun ağaçlara tırmanarak Ay'a gidemezsiniz.
32) (Atkin'in Sunumlar Kuralı) Gerçekten önemli ziyaretçiler, donanım mükemmel bir şekilde çalışırken ortaya çıkmaz.
33) (Patton'ın Program Planlama Kuralı) Şimdi ciddiyetle uygulanacak iyi bir plan, haftaya uygulanacak mükemmel bir plandan iyidir.
34) (Roosevelt'in Görev Planlama Kuralı) Yapabildiğiniz şeyi, bulunduğunuz yerde, elinizde mevcut olanlarla yapın.
35) (de Saint-Exupery'in Tasarım Kuralı) Bir tasarımcı bilir ki, ekleyecek bir şey kalmadığı zaman değil, çıkarılacak bir şey kalmadığı zaman mükemmele ulaşmış demektir.
36) Sıradan herhangi bir mühendis zarif bir şey tasarlayabilir. İyi bir mühendis sistemleri verimli olarak tasarlar. Harika bir mühendis ise onları etkili olarak tasarlar.
37) (Henshaw Kuralı) Bir görevdeki başarının bir anahtarı da net kusur hatları oluşturmaktır.
38) Sistem mühendisliği kitapları ne söylerse söylesin, uyulması gereken şartları imkân ve yetenekler belirler.
39.a) "Sadece" yeni bir fırlatma aracı içerecek "olan" bir keşif programı, öyle ilan edilmemiş olsa da bir fırlatma aracı programıdır.
39.b) (alternatif formülasyon) Yeni bir insanlı uzay programını uygun maliyetli ve zaman planına uygun tutmak için üç anahtar:
1) Yeni fırlatma aracı olmasın.
2) Yeni fırlatma aracı olmasın.
3) Ne yaparsanız yapın, yeni fırlatma araçları geliştirmeyin.
40) (McBryan Kuralı) Çalıştırana kadar bir şeyi daha iyi yapamazsın.
41) İşi doğru yapmak için asla yeterli zaman olmaz; ancak yapıp bitirmek için daima yeterli zaman olur.
42) Uzay, kesinlikle affetmez bir ortamdır. Eğer mühendislik hatası yaparsanız, birileri ölür (ve burada analizlerin çoğunun doğru olmasının kısmi hiç bir değeri olmaz).
David Akin MIT'de 10 yıl, Maryland Üniversitesi'nde 20 yıldan fazla ileri düzeyde bütünleşik uzay aracı tasarım dersi öğretimi dahil, bütün kariyer hayatı boyunca uzay aracı ve uzay sistemleri tasarımı ve geliştirmesiyle uğraşmıştır. Bunlar bu süre zarfında derlediği, bir kısmı başkalarının, çoğu da kendisinin tecrübelerinden toparladığı, yol gösterici kural ve öğütlerdir.
Başa dön